Nurdoğan ARSLAN ERGÜN
Ticari kredilerde tıkalı kanallar açılıyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), daha önce ticari kredilerin kısıtlanmasına yönelik aldığı tedbirleri gevşetmek için bir adım daha attı.
BDDK’nın son düzenlemesine göre, eksik belge veya bağımsız kontrol beyanına ilişkin usulsüzlükleri düzelten şirketlere yönelik kredi kısıtlamaları kaldırılacak. Ayrıca döviz durumlarından dolayı kredi alamayan firmalar da döviz pozisyonlarını limitin altına düşürmeyi taahhüt etmeleri halinde kredi kullanabilecekler. Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz bankacılık kaynakları, kararın ticari krediye ulaşamayan işletmeler için olumlu olduğunu ancak kredi maliyetlerinin de aynı oranda arttığını belirtiyor.
Kaynaklar, kararın son dönemde düşüş eğilimi gösteren ticari kredilerdeki artış hızını da artırıcı yönde etkilemesini bekliyor. BDDK’nın işletmelerin finansmana erişimini kolaylaştırmak amacıyla hayata geçirdiği düzenlemeler iş dünyasında olumlu karşılansa da uygulamaya yansımaları merakla bekleniyor. Uzun süredir ‘kredi musluklarının’ kapalı olmasından şikayetçi olan reel sektör temsilcileri, yeni düzenlemenin ek maliyetlere rağmen krediye erişimde rahatlama getireceğini düşünüyor.
Şeref Fayat: Kredi maliyetleri artsa da ulaşmak önemli
TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Şube Meclis Başkanı Gurur Fayat ise hem kredi kullanıcıları hem de bankalar açısından oldukça zorlu bir süreç olduğunu belirterek, “Artık kademeli olarak alınan kararlarla sadeleşme ve daha rasyonelleşme sağlanıyor.
BDDK’nın son kararı aslında kredi maliyetlerini artırsa da krediye erişimde net maliyetlerini ödeyebilecek veya en azından ne kadar maliyete katlanabileceğini görebilecek bankalar için kredi kanalları biraz daha açılacak. “Bu, kredi kanallarının açılmasına vesile olacak” dedi. Birçok firmanın döviz borçlarından dolayı ellerinde bulundurdukları döviz nedeniyle kredi yasağına maruz kaldıklarını hatırlatan Fayat, şöyle devam etti: “Nakit sıkıntısı vardı.
Özellikle yüzde 80-90 ithalata dayalı ihracat yapan sektörlerde bilançolar tutmadığı için krediye ulaşmak mümkün değildi. Pazarın geneline bakıldığında Türkiye’nin ihracat modelinin yaklaşık yüzde 50’si ithalata dayalı. “Hem BDDK’nın hem de Merkez Bankası’nın gelecekte durumun basitleştirilmesi için hızlı adımlar atmasını ve kredi kararlarının açılmasına destek vermesini bekliyoruz.”
Ramazan Kaya: Düzenlemeler temellendirilmeli
Düzenlemenin yeni olması nedeniyle uygulamasını sahada görmek gerektiğini belirten Türkiye Hazır Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya, şunları söyledi: “Kredi muslukları kapatıldığı için nakit akışında ciddi sorunlar yaşanıyor. uzun zamandır. İşletmeler nakit paraya ulaşamadıkları için ödemelerinde ciddi sorunlar yaşıyor.
Hem kamu hem de özel bankalarda maliyetler ciddi oranda arttı. Bugün kamu bankalarında yüzde 35-40 arası kredi alırken, özel bankalarda yüzde 55’ten az olmuyor. Ayrıca çok ciddi uyumsuzluklar var. “Bu faizlerle iş yapıp para kazanmak, faizleri ödemek kolay değil” dedi. Mevcut temel sorunları talep azlığı, kârsızlık ve finansal sıkıntılar olarak sıralayan Kaya, şöyle konuştu: “Son dönemde yapılan faiz artışlarıyla döviz kuru ciddi anlamda enflasyonun altında kaldı. 25-30 yıldır yaşamadığımız bir durumla karşı karşıyayız. “Bu günlerin bir geçiş dönemi olduğunu düşünmek isteriz” diye vurguladı.
Kredi maliyetinin yüksek olduğuna dikkat çeken Kaya, şunları söyledi: “Bugün ihracatçı olarak minimum yüzde 25 faizle kredi aldığınızda faiz kesiliyor. Yüzde 32’ye varan bir faizle karşı karşıyayız. Kredi maliyetleri çok yüksek. Kredi imkanlarının önemli ölçüde açılması gerekiyor. Notu iyi olan şirketler esasen bu kredilere ulaşabiliyor. Devletin mutlaka firmalara farklı şekillerde destek vermesi ve krediye erişim imkanı yaratması gerekiyor. En az 1 yıl ödemesiz dönem olacak şekilde düzenlenmelidir. “Yönetmeliklerin somut bir şekil alması gerekiyor.”
Alican Duran: Teoriyi pratikte görmemiz lazım
BDDK’nın kararını piyasalar açısından olumlu bir adım olarak değerlendiren Kağıt Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği (KASAD) Lideri Alican Duran, “Uygulamada hangi şirketlerin muaf olacağını, hangi kısıtlamaların kaldırılacağını görmemiz gerekiyor. “Elbette iyi niyetli bir uygulama ama sahadaki teorik düzenlemeleri de görmemiz gerekiyor” dedi. Teoride yeterli niyeti pratikte görmek istediklerini belirten Duran, “Birçok düzenleme var ama bunların tam olarak uygulandığını göremiyoruz. Bunun yansımalarını 2024 yılında görmeyi umuyoruz” dedi.
Mustafa Balkuv: Kredide ödenecek maliyetler olmalı
Yaklaşık 13 aydır ihracatta kayıp yaşayan triko branşında maddi sıkıntılar yaşanırken, Triko Sanayicileri Derneği (TRİSAD) Lideri Mustafa Balkuv, yeni düzenlemeyi ‘uygulamada görmemiz lazım’ şeklinde yorumladı.
“Regülasyonlarla pek çok şey vaat ediliyor ama bunların gerçekleşmesi mümkün olmuyor” diyen Balkuv, şöyle devam etti: “Şirketler ayakta kalabilmek için zararına çalışıyor. Bir şirketi kapatmak ya da küçültmek kolay değil; ciddi maliyetleri var. Yani şirketlerin kapanma veya küçülme gücünün olmadığı bir dönemde yaşıyoruz. Her şeye rağmen üretmeye ve ayakta kalmaya çalışıyorlar. Dolayısıyla 10 lira borcu varsa şirket 10 lira daha borçlanarak para kazanmaya devam ediyor.
Borç 20 lira. “Hiçbir ticari kuruluşun para kazanmadan ayakta kalması mümkün değildir.” Türkiye’nin üretime ve ihracata en çok ihtiyaç duyduğu bir dönemden geçtiğini vurgulayan Balkuv, bu amaçla ihracatçıların daha uygun maliyetli kredilerle desteklenmesi gerektiğini ifade etti. Sanayicilerin alacakları kredilerle borcuna borç katacaklarını belirten Balkuv, bu nedenle uygun maliyetlerle kredi açılması gerektiğine dikkat çekti.
Vehbi Canpolat: İhracatçıya döviz kısıtlaması mantıklı değil
Türkiye Dokuma Terbiye Sanayicileri Derneği (TTTSD) Başkanı Vehbi Canpolat, işletmelerin döviz nakit varlıklarının TL karşılığının 10 milyon TL’nin üzerinde olması durumunda kredi kullanımına kısıtlama getirilmesinin ihracatçı açısından kurallara uymadığını belirterek, bu kısıtlamanın krediye erişimi engellediğini belirtti.
Canpolat, “Mesela firma olarak yaklaşık 80 milyon dolar yatırım yapıyorum ve bunun 40-50 milyon doları yurt dışından geliyor. ‘Senin 10 milyon doların var, sana kredi veremem’ demezsin. Ana hammaddelerde dışa bağımlı bir ülkeyiz. “Dış ticaret yapan her firmanın hesabında 10 milyon TL’yi aşan döviz var” dedi.
